USG ślinianek jest niezwykle przydatnym badaniem diagnostycznym, które pozwala na dokładną ocenę struktury i funkcji ślinianek. Ślinianki to gruczoły odpowiedzialne za produkcję śliny, a ich głównymi typami są ślinianki przyuszne, podżuchwowe i podjęzykowe. Dzięki USG można wykryć różnorodne nieprawidłowości i choroby, co umożliwia wdrożenie odpowiedniego leczenia. W tym artykule znajdziesz najważniejsze informacje dotyczące USG ślinianek oraz schorzeń i zmian, które można wykryć za pomocą tego badania.
Co to są ślinianki i jakie funkcje pełni ślina
USG ślinianek pozwala na bezinwazyjne, obrazowe badanie obszarów jamy ustnej. Ślinianki to gruczoły znajdujące się w jamie ustnej, które odpowiadają za produkcję śliny. Ludzie posiadają trzy główne pary ślinianek, do których należą:
- ślinianki przyuszne – największe ślinianki, znajdujące się w okolicy naszych uszu, odpowiadają za produkcję około 25% całkowitej ilości śliny;
- ślinianki podżuchwowe – znajdują się pod żuchwą i produkują około 60-70% śliny;
- ślinianki podjęzykowe – umiejscowione pod językiem to najmniejsze z trzech głównych ślinianek i produkują około 5% śliny.
Oprócz tych trzech głównych par ślinianek, w jamie ustnej znajdują się również liczne małe gruczoły ślinowe, znajdujące się w błonie śluzowej warg, policzków, podniebienia i języka.
Ślina produkowana przez ślinianki pełni wiele istotnych funkcji. Przede wszystkim, nawilża i chroni jamę ustną, utrzymując jej wilgotność, co jest niezbędne dla komfortu i zdrowia błon śluzowych. Ślina wspomaga także trawienie dzięki zawartości enzymów, takich jak amylaza, które rozpoczynają proces trawienia węglowodanów już w jamie ustnej. Ochrona zębów to kolejna ważna funkcja śliny, która neutralizuje kwasy produkowane przez bakterie w jamie ustnej, pomagając zapobiegać próchnicy i chorobom dziąseł. Ponadto ślina ułatwia mówienie i przełykanie, umożliwiając swobodne poruszanie języka.
Kiedy wykonuje się USG ślinianek
USG ślinianek wykonuje się w celu diagnostyki różnorodnych schorzeń i stanów patologicznych gruczołów ślinowych. Jest to badanie pierwszego wyboru w diagnozie ślinianek, ponieważ jest ono szybkie, dokładne i nieinwazyjne. Wskazania do wykonania USG ślinianek obejmują szeroki zakres objawów medycznych okolicy jamy ustnej, uszu i twarzy, do których należą:
- obrzęk i ból – nieustępujący obrzęk lub ból w okolicy ślinianek;
- suchość w ustach – chroniczna suchość w ustach, która może sugerować zespół Sjögrena;
- zmiany palpacyjne – wyczuwalne palpacyjnie guzki lub twarde zmiany w okolicy ślinianek;
- ropna wydzielina – wydzielanie ropy z przewodów ślinowych;
- powtarzające się infekcje – częste infekcje gruczołów ślinowych i gardła;
- asymetria twarzy – zmiany w wyglądzie twarzy, asymetria, lub ograniczenie ruchów mięśni twarzy.
Występowanie któregoś z powyższych objawów jest wskazaniem do wykonania badania USG ślinianek.
Co wykrywa badanie USG ślinianek
Badanie USG ślinianek jest niezwykle użyteczne w wykrywaniu różnych nieprawidłowości i chorób gruczołów ślinowych. Najczęstszą diagnozą jest kamica, która zazwyczaj dotyczy ślinianek podżuchwowych. Obecność kamieni w przewodach ślinowych widoczna jest jako hiperechogeniczne struktury z cieniem akustycznym, czyli ciemnym obszarem za kamieniem. Poza tym schorzeniem do nieprawidłowości wykrywanych na USG ślinianek należą:
- zapalenie ślinianek – powiększenie gruczołów, zmieniona echogeniczność (jasność na obrazie ultrasonograficznym) wskazująca na zapalenie. Obecność ropni (zbiorników ropy) lub jasnych obszarów co może sugerować zakażenie bakteryjne;
- guzy i nowotwory ślinianek – łagodne guzy, takie jak gruczolak wielopostaciowy oraz nowotwory, które mogą mieć nieregularne kształty, niewyraźne granice, niejednorodną strukturę i mogą naciekać na otaczające tkanki;
- torbiele ślinianek – torbiele w obrazie USG pojawiają się jako ciemne obszary, ponieważ są wypełnione płynem;
- zespół Sjögrena – czyli zmiany strukturalne, takie jak powiększenie gruczołów, zwiększona echogeniczność i obecność małych torbieli.
Wykrycie zmian patologicznych na badaniu USG jest wskazaniem do wizyty u specjalisty laryngologa i leczenia lub dalszej diagnostyki.
Jak przebiega USG ślinianek
Badanie USG ślinianek jest proste i bezbolesne i trwa kilkanaście minut. Pacjent zostaje poproszony o położenie się na plecach na leżance, z głową lekko uniesioną lub obróconą w odpowiednią stronę. Osoba przeprowadzająca badanie nakłada się specjalny żel do USG na skórę w okolicy badanych ślinianek. Następnie przesuwa głowicę ultrasonograficzną po skórze w okolicy ślinianek i ocenia uzyskane obrazy, zwracając uwagę na ewentualne nieprawidłowości, takie jak obrzęki, kamienie, guzy czy torbiele.
Jaki jest koszt badania USG ślinianek
Jeśli lekarz w ramach usług NFZ wystawi, skierowanie na USG ślinianek to badanie jest bezpłatne. Natomiast w placówkach prywatnych, cena USG ślinianek zazwyczaj wynosi od 100 do 300 złotych. Koszt może być niższy lub wyższy w zależności od regionu oraz renomy placówki i używanego sprzętu.
Podsumowując, USG ślinianek to ważne narzędzie diagnostyczne, które pomaga w ocenie stanu i zdrowia gruczołów ślinowych. Dzięki ultrasonografii można szybko i bezpiecznie zdiagnozować różnorodne schorzenia, takie jak zapalenie, kamica, guzy czy zespoły autoimmunologiczne. Badanie jest nieinwazyjne, bezbolesne i łatwo dostępne, co sprawia, że jest pierwszym wyborem w diagnostyce chorób ślinianek.